پادمن کانتینرها را بدون نیاز به یک سرویس مرکزی اجرا می‌کند، در حالی که داکر برای مدیریت کانتینرها به سرویس پس‌زمینه‌ای به
نام dockerd متکی است. با وجود این تفاوت معماری، هر دو از imageهای کانتینری سازگار با OCI استفاده می‌کنند و رابط خط
فرمان مشابهی دارند، که باعث می‌شود جابه‌جایی بین آن‌ها آسان باشد.
در این مقاله، قابلیت‌های هر ابزار را بررسی می‌کنیم تا بتوانید تصمیم بگیرید کدام‌یک برای شما مناسب‌تر است. همچنین تفاوت‌های آن‌ها را توضیح می‌دهیم و نقش هرکدام را در اکوسیستم کانتینرها تحلیل خواهیم کرد.
Docker چیست؟
داکر Docker شناخته‌شده‌ترین و محبوب‌ترین پلتفرم کانتینری است. این فناوری پیشگام در عرصۀ کانتینرهای امروزی است
و با در دسترس قرار دادن فناوری‌های هسته لینوکس که زیربنای کانتینرها هستند، آن‌ها را برای
توسعه‌دهندگان قابل استفاده‌تر کرده است.
داکر تمام ابزارهای لازم برای ساخت و اجرای کانتینرها روی یک میزبان را فراهم می‌کند. شما می‌توانید با استفاده از
دستورات ساده، ایمیج‌های جدید کانتینر بسازید، از آن‌ها کانتینر اجرا کنید و چرخه عمر کانتینرها را مدیریت نمایید.
قابلیت‌های ارکستراسیون orchestration داخلی داکر این امکان را فراهم می‌کند که کانتینرها را در
چندین میزبان تکرار کنید تا در دسترس‌پذیری بالا حاصل شود.
برای بسیاری از توسعه‌دهندگان، هنوز هم داکر مترادف با مفهوم «کانتینر» به طور کلی است. اما در واقع، داکر اکنون تنها یکی از اجزای یک اکوسیستم متنوع از ابزارهای قابل همکاری است.
ویژگی های Docker
- کانتینرسازی
Containerization: کد، محیط اجرا و وابستگی‌ها را در واحدهای ایزوله بسته‌بندی می‌کند تا در محیط‌های مختلف به‌صورت یکسان عمل کنند. - مدیریت
Image: از imageها به صورت لایه‌ای و نسخه‌بندی‌شده با قابلیت کشcacheاستفاده می‌کند تا فرآیند ساخت سریع‌تر و بدون تکرار انجام شود. - خودکارسازی با
Dockerfile: امکان ساخت‌های کاملاً اسکریپت‌پذیر و قابل تکرار را از طریق قالب اعلامی declarative فایل Dockerfile فراهم می‌کند. - Docker Compose: تعریف و اجرای مجموعه‌های چند کانتینری را با استفاده از یک فایل پیکربندی
YAMLساده‌سازی می‌کند. - شبکه‌سازی: پشتیبانی داخلی برای ارتباط بین کانتینرها از طریق شبکه‌های مجازی فراهم می‌کند، همراه با کشف سرویس بر پایه DNS.
Podman چیست؟
پادمن Podman یک ابزار محبوب جایگزین برای داکر است که می‌تواند به عنوان جایگزینی مستقیم برای آن عمل کند.
بیشتر دستورهای داکر را می‌توان با تغییر ساده‌ی دستور docker به podman، به معادل‌های پادمن تبدیل کرد.
پادمن توسط شرکت رد هت Red Hat توسعه یافته است. این ابزار در ابتدا برای رفع برخی از کاستی‌های اصلی داکر
طراحی شد؛ از جمله ارائه‌ی یک معماری ساده‌تر، امنیت بالاتر، و امکانات مدیریتی پیشرفته‌تر برای کانتینرها.
البته این به آن معنا نیست که پادمن لزوماً از داکر بهتر است.
ویژگی‌های Podman
- اجرای بدون
daemon: نیازی به سرویس پس‌زمینه وجود ندارد؛ کانتینرها به‌عنوان فرآیندهای فرزند از طریق CLI پادمن اجرا می‌شوند که عیب‌یابی را ساده‌تر و خطرات امنیتی را کمتر می‌کند. - کانتینرهای بدون نیاز به دسترسی ریشه
Rootless: کاربران می‌توانند بدون دسترسی ریشه کانتینرها را اجرا کنند، که سطح حمله را کاهش داده و ایزولاسیون را در سیستم‌های چندکاربره بهبود می‌بخشد. - سازگاری با
Docker CLI: پادمن از بیشتر دستورات و نحوه نگارشDockerپشتیبانی می‌کند و این باعث می‌شود مهاجرت از Docker به Podman با حداقل نیاز به آموزش مجدد انجام شود. - پشتیبانی از
Pods: چندین کانتینر می‌توانند در یکPodباnamespaceمشترک، که با معماریKubernetesهماهنگی دارد و تست را آسان‌تر می‌کند. - ادغام با
Systemd: پادمن می‌تواند به‌صورت خودکار فایل‌های سرویس Systemd تولید کند تا کانتینرها مانند سرویس‌های بومی لینوکس اجرا و در صورت نیاز بازراه‌اندازی شوند.
تفاوت‌های کلیدی بین Docker و Podman
اکنون که ویژگی‌های اصلی Podman و Docker را مرور کردیم، بیایید نگاهی دقیق‌تر به عملکرد آن‌ها
و نحوه انجام کارهایشان بیندازیم. این دو ابزار قابلیت‌های زیادی را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند، اما
تفاوت‌های قابل‌توجهی میان آن‌ها وجود دارد که بر میزان مناسب‌بودنشان برای موقعیت‌های مختلف تأثیر می‌گذارد.
در ادامه، مشخص خواهیم کرد که هر ابزار در کدام زمینه برتری دارد، اما این برتری لزوماً به معنای بهترین
گزینه بودن آن برای workflow شما نیست.
معماری و «دایمن» Daemon
بزرگ‌ترین تفاوت میان Podman و Docker در معماری پایه‌ای آن‌هاست. Docker برای اجرای کانتینرها از یک دایمن استفاده
می‌کند، در حالی که Podman کاملاً بدون دایمن است.
در مدل داکر، دستورات شما در CLI ابتدا به دایمن داکر که روی میزبان شما در حال اجراست ارسال می‌شوند.
این ارتباط از طریق یک API call که دایمن آن را از طریق سوکت یونیکس فراهم می‌کند. سپس دایمن، دستور شما را اجرا می‌کند
— برای مثال، یک کانتینر جدید را راه‌اندازی می‌کند — و همچنین مسئول است که کانتینرها همیشه در حال اجرا باقی بمانند.
اما Podman از دایمن استفاده نمی‌کند، بنابراین هیچ سوکت، API یا فرآیند بلندمدتی وجود ندارد که نیاز به ایمن‌سازی
یا نگهداری داشته باشد. فرآیند CLI در Podman مستقیماً عملیات مربوط به کانتینر را بر اساس دستور شما انجام می‌دهد.
Podman برای مدیریت چرخه عمر کانتینرها از قابلیت‌های خود لینوکس بهره می‌گیرد. این روش ساده‌تر و گاهی سریع‌تر است؛
همچنین از بروز مشکلاتی جلوگیری می‌کند که کاربران داکر ممکن است هنگام توقف دایمن تجربه کنند.
با این حال، معماری مبتنی بر دایمن در Docker می‌تواند هنگام مدیریت چندین host داکر مفید باشد. شما
می‌توانید دایمن هر میزبان را به گونه‌ای تنظیم کنید که از طریق شبکه قابل دسترسی باشد و از طریق یک نصب واحد
از CLI، مدیریت از راه دور را انجام دهید. البته باید با دقت پیکربندی شود تا اتصال به دایمن از نظر امنیتی
ایمن باقی بماند.
حالت بدون ریشه (Rootless) و امنیت
به‌طور پیش‌فرض، سرویس Docker daemon با دسترسی root نصب می‌شود. این موضوع می‌تواند یک مشکل امنیتی بالقوه باشد: هرگونه آسیب‌پذیری در daemon ممکن است به مهاجمان اجازه دهد تا با بهره‌برداری از کانتینرها، دستورات دلخواه خود را روی میزبان اجرا کنند. همچنین این مدل به این معناست که اگر دسترسی به daemon به‌درستی ایمن نشده باشد، مهاجمان می‌توانند با کانتینرهای شما تعامل داشته باشند.
معماری بدون daemon در Podman از این خطرات جلوگیری می‌کند. این سیستم به‌صورت بومی از اجرای کانتینرها در حالت بدون ریشه (rootless) پشتیبانی می‌کند و پیکربندی ساده‌تری دارد. این ویژگی باعث تقویت وضعیت امنیتی شما می‌شود، زیرا مانع از آن می‌گردد که کانتینرها بتوانند در سطح ریشه روی دستگاه میزبان اجرا شوند.
نسخه‌های جدید Docker نیز شامل حالت rootless هستند. با این حال، به‌دلیل معماری مبتنی
بر daemon در Docker، پیکربندی و نگهداری از حالت rootless همچنان پیچیده‌تر از Podman است.
قابلیت‌های ساخت ایمیج (Image-building capabilities)
Docker و Podman هر دو می‌توانند بدون نیاز به ابزارهای خارجی، ایمیج‌های جدید بسازند. همچنین هر
دو قادرند ایمیج‌ها را به رجیستری‌ها مانندDocker Hub وGitHub Container Registry
ارسال push یا از آن‌ها دریافت pull کنند.
میان این دو ابزار در نحوه‌ی ساخت داخلی ایمیج‌ها تفاوت‌هایی وجود دارد:
- در نسخه‌های جدید Docker، از BuildKit برای ساخت استفاده می‌شود، در حالی
که Podman از ابزار Buildah بهره می‌برد. با این حال، هر دو ابزار خروجی‌هایی سازگار
با استاندارد OCI تولید می‌کنند؛ بنابراین از نظر عملی، برای فرایندهای استاندارد ساخت
ایمیج تفاوت قابل‌توجهی بین آن‌ها وجود ندارد.
- ایمیج‌های Docker معمولاً در فایلی به نام Dockerfile تعریف می‌شوند. البته امروزه این
نام تا حدی از معنا افتاده است، زیرا Dockerfile به‌عنوان استانداردی در کل اکوسیستم
کانتینرها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- اگرچه Podman پیشنهاد می‌کند نام فایل را به Containerfile تغییر دهید، این تغییر
صرفاً جنبه‌ی زبانی دارد. در هنگام ساخت، Podman ابتدا تلاش می‌کند فایلی با نام Containerfile
را بارگذاری کند، و اگر آن را نیابد، از Dockerfile استفاده می‌کند.
رابط کاربری دسکتاپ
Docker و Podman هر دو در اصل ابزارهایی مبتنی بر ترمینال هستند، اما هرکدام رابط‌های
دسکتاپ اختیاری‌ای ارائه می‌دهند که برای ساده‌سازی فرآیند کاری توسعه‌دهندگان طراحی شده‌اند.
علاوه بر وظایف اصلی مدیریت کانتینر، Docker Desktop دارای قابلیت‌های امنیتی قدرتمندی است
که images شما را از نظر آسیب‌پذیری‌های احتمالی اسکن می‌کند. این پلتفرم همچنین به شما
اجازه می‌دهد محیط‌های توسعه‌ی قابل‌استفاده‌ی مجددی پیکربندی کنید تا کل جریان کاری
توسعه‌ی خود را درون یک کانتینر محصور نمایید.
یک اکوسیستم گسترده از افزونه‌ها نیز وجود دارد که خدماتی مضاعف را به رابط
کاربری Docker Desktop اضافه می‌کند.
نرم‌افزار Podman Desktop مجموعه‌ای مشابه از قابلیت‌ها را ارائه می‌دهد. مانند
راه‌حل Docker، این برنامه برای کمک به شما در مدیریت آسان کانتینرها و ایمیج‌ها بر
روی میزبان طراحی شده است. شما می‌توانید به‌راحتی کانتینرهای جدید را اجرا کرده و
فعالیت آن‌ها را پایش کنید.
Podman Desktop به‌صورت پیش‌فرض دارای ابزار اسکن آسیب‌پذیری ایمیج‌ها نیست، اما می‌توانید با
استفاده از افزونه‌ها — از جمله افزونه‌هایی که برای Docker Desktop ساخته شده‌اند —
ابزارهای امنیتی خارجی را به آن متصل کنید.
مدیریت چرخهٔ عمر کانتینر
Podman و Docker در مدیریت چرخهٔ عمر کانتینر رویکردهای متفاوتی دارند، هرچند این تفاوت
برای کاربر به‌صورت ظاهری چندان محسوس نیست. هر دو ابزار به شما اجازه می‌دهند کانتینرها را در هر
زمان متوقف، pause، resume یا بازراه‌اندازی کنید، اما تفاوت در معماری آن‌ها باعث شده
پیاده‌سازی داخلی هر کدام منحصربه‌فرد باشد.
Docker برای انجام تمام این وظایف از daemon خود استفاده می‌کند،
در حالی که Podman به مدیر سرویس systemd در لینوکس متکی است.
Podman سرویس‌های systemd را ثبت می‌کند که امکان شروع و توقف خودکار کانتینرها را فراهم می‌سازند. همچنین
می‌توانید برای هر کانتینر به‌صورت جداگانه فایل‌های پیکربندی systemd تولید کنید
تا بتوانید نیازهای پیچیده‌تر مدیریت چرخهٔ عمر کانتینر را به‌صورت دستی پیاده‌سازی کنید.
هر دو ابزار «به‌صورت پیش‌فرض به‌خوبی کار می‌کنند»، اما Podman رویکردی بومی‌تر
نسبت به لینوکس دارد که سفارشی‌سازی آن را آسان‌تر می‌سازد.
مدیریت ارکستراسیون کانتینر و پشتیبانی از Kubernetes
ارکستراسیون کانتینر به فرایند خودکارسازی استقرار، مقیاس‌پذیری و مدیریت چندین کانتینر
گفته می‌شود. بیشتر برنامه‌های واقعی به چندین سرویس کانتینری نیاز دارند که با یکدیگر
کار کنند، مانند سرور API، رابط کاربری و پایگاه داده. همچنین، وجود چندین نسخه replica از هر
سرویس برای دستیابی به high availability ضروری است.
Docker قابلیت‌های ارکستراسیون داخلی ارائه می‌دهد که این نیازها را تسهیل می‌کند. ابزار Docker Compose
امکان پیکربندی توصیفی کانتینرها را با استفاده از رویکرد IaC و استراتژی GitOps فراهم
می‌سازد. همچنین حالت Swarm یکپارچه‌ی Docker به شما اجازه می‌دهد تا در محیط‌های
توزیع‌شده، تعداد نسخه‌های کانتینر را افزایش دهید.
Docker Desktop نیز از Kubernetes پشتیبانی می‌کند. با آن می‌توانید یک cluster
محلی Kubernetes را بدون نیاز به نصب ابزارهای اضافی اجرا کنید. با این حال،
ویژگی‌های Kubernetes در Docker مستقل از جریان کاری معمول کانتینرها هستند.
توانایی‌های ارکستراسیون Podman کمی پیچیده‌تر است. می‌توان فایل‌های Docker Compose را با
استفاده از ابزار Podman Compose در Podman اجرا کرد. با این حال، Podman جایگزینی برای Docker Swarm
ندارد، بنابراین برای دستیابی به در دسترس‌بودن بالا در محیط production، باید از یک ارکستراتور
دیگر استفاده کنید.
Podman Desktop نیز مانند Docker Desktop، از Kubernetes پشتیبانی می‌کند و امکان اجرای یک
cluster محلی را فراهم می‌سازد. رابط خط فرمان Podman CLI می‌تواند از روی کانتینرهای موجود شما
فایل‌های مانیفست Kubernetes تولید کند. این قابلیت به شما اجازه می‌دهد workloads خود را
با پیکربندی دستی کمتر به Kubernetes منتقل کنید.
علاوه بر این، Podman به‌صورت بومی از Pods پشتیبانی می‌کند که شبکه و فضای نام کاربر
مشترکی دارند. این ویژگی برای مدل‌سازی بارهای کاری‌ای مفید است که نیاز به اشتراک نزدیک
منابع دارند، مانند کانتینرهای جانبی که برنامه‌ی اصلی شما را پایش می‌کنند.
کارایی
Podman و Docker از نظر عملکرد اجرایی در اجرای بارهای کاری کانتینری عملکرد
مشابهی دارند، زیرا هر دو از یک محیط اجرایی کانتینر containerd یا runc در
پس‌زمینه استفاده می‌کنند.
عملکرد آن‌ها در مقیاس‌های بزرگ یا بارهای کاری طولانی‌مدت تقریباً برابر است، مگر آن‌که
داِیمون Docker به گلوگاه تبدیل شود. در خطوط CI یا اسکریپت‌های مجزا، مدل Podman ممکن
است باعث راه‌اندازی و خاموش شدن سریع‌تر شود.
موارد کاربرد
Podman برای اجرای کانتینرها بدون نیاز به daemonless و به صورت rootless طراحی شده است و اغلب در
محیط‌هایی استفاده می‌شود که حساسیت امنیتی بالایی دارند یا با سیستم‌عامل به‌صورت یکپارچه کار می‌کنند. در مقابل، Docker
برای سهولت استفاده بهینه‌سازی شده است و در توسعه‌ی محلی و محیط‌هایی که معماری مبتنی بر دایمن Docker قابل
قبول است، محبوبیت دارد.
موارد کاربرد Podman:
- اجرای کانتینرهای بدون نیاز به دسترسی ریشه در سیستم‌های چندکاربره
- یکپارچه‌سازی با
systemdبرای مدیریت کانتینرها به‌عنوان سرویس - محیط‌هایی که نیاز به معماری بدون دایمن دارند (مثلاً در CI/CDهای امن)
- جریان‌های کاری
Kubernetesبا استفاده از runtimeهای سازگار باCRI-O
موارد کاربرد Docker:
- توسعه سریع محلی با
CLIو ابزارهای ساده - پشتیبانی گسترده از سوی جامعه کاربری و ابزارهای شخص ثالث
- جریان‌های کاری استاندارد با استفاده از
Docker Compose - محیط‌های آموزشی و تمرینی به دلیل رواج گسترده
Docker
انواع مجوزها
داکر و پادمن مدل‌های مجوزدهی متفاوتی دارند، اما اینکه این تفاوت‌ها برای شما اهمیتی داشته باشد یا نه، به نوع استفاده‌تان بستگی دارد.
هسته موتور کانتینر لینوکسی داکر، CLI و سایر ابزارهای مبتنی بر ترمینال آن متن‌باز هستند. استفاده از آن‌ها در قالب
نسخه Docker Community Edition آزاد است، اما Docker Desktop فقط با داشتن یک اشتراک دارای مجوز قابل استفاده است.
استفادهٔ شخصی و کسب‌وکارهای کوچک رایگان است، اما سازمان‌های بزرگ‌تر باید برای یکی از
طرح‌های Pro، Team یا Business هزینه پرداخت کنند که قیمت آن از ۹ دلار به‌ازای هر کاربر در ماه شروع می‌شود.
برخلاف داکر، پادمن و Podman Desktop هر دو به‌طور کامل متن‌باز هستند و تحت مجوز Apache License 2.0 منتشر
شده‌اند. شما می‌توانید بدون هیچ محدودیتی از آن‌ها استفاده کنید، حتی در سازمان‌های تجاری.
آیا پادمن می‌تواند ایمیج‌های داکر را اجرا کند؟
بله، پادمن می‌تواند ایمیج‌های داکر را اجرا کند.
ایمیج‌هایی که با ابزارهای مدرن کانتینرسازی ساخته می‌شوند کاملاً قابل‌جابه‌جایی هستند. همه‌ی آن‌ها در هر ران‌تایمی کار می‌کنند، چه داکر باشد، چه پادمن، یا حتی ابزارهای دیگر مثل کوبرنتیز یا پلتفرم‌های ابری بدون‌سرور.
در پشت صحنه، هر ابزار مشخصات «ابتکار کانتینرهای باز» OCI را پیاده‌سازی می‌کند. این مشخصات رفتار
استاندارد ایمیج‌های کانتینری، ران‌تایم‌ها و رجیستری‌ها را تعریف می‌کنند تا قابلیت همکاری در اکوسیستم کانتینر فراهم شود.
آیا باید از Podman استفاده کنم یا Docker؟
Podman برای محیط‌های امن و rootless و همچنین برای یکپارچگی بهتر با systemd مناسب‌تر است؛ در حالی
که Docker همچنان انتخاب استاندارد به‌خاطر سازگاری گسترده‌تر، بلوغ اکوسیستم، و آشنایی بیشتر توسعه‌دهندگان
محسوب می‌شود. هر دو ابزار برای کار با کانتینرها عالی هستند، بنابراین فقط می‌توانیم مهم‌ترین عوامل را برای انتخاب میان
آن‌ها برجسته کنیم.
از یک طرف، Docker بسیار محبوب و فراگیر است و بسیاری از توسعه‌دهندگان از قبل با آن آشنایی دارند. این ابزار
همچنان یک انتخاب عالی برای جریان‌های کاری استاندارد DevOps است؛ جایی که فقط می‌خواهید کانتینرها را با یک
پلتفرم پشتیبانی‌شده بسازید و اجرا کنید. حالت ارکستریشن داخلی Docker Swarm نیز مقیاس‌پذیری استقرارها را
روی چندین میزبان ساده می‌کند، بدون اینکه نیاز به یادگیری سیستم‌های جداگانه‌ای مثل Kubernetes یا OpenShift باشد.
در مقابل، Podman مزایای چشمگیری برای تیم‌هایی ارائه می‌دهد که به دنبال یکپارچگی عمیق‌تر با سیستم‌عامل، امنیت
بیشتر، و قابلیت‌های دقیق‌تر در مدیریت کانتینر هستند.
از آنجا که Podman بدون daemonless کار می‌کند، اثر پای کمتری دارد و سطح حمله امنیتی کوچک‌تری ایجاد می‌کند.
پادها چندکانتینری انعطاف‌پذیری بیشتری برای برنامه‌های بزرگ‌تر فراهم می‌کنند، و قابلیت تولید مانیفست‌های Kubernetes از
روی کانتینرهای Podman نیز می‌تواند انتقال از محیط توسعه به تولید را ساده‌تر کند.
آیا Podman جایگزین Docker می‌شود؟
Podman مستقیماً جایگزین Docker نشده است، اما در بسیاری از محیط‌ها به‌عنوان یک گزینه‌ی هم‌تراز و
قابل‌جایگزین استفاده می‌شود؛ به‌ویژه در جاهایی که کانتینرهای rootless و یکپارچگی با systemd اهمیت
دارند. هر دو ابزار می‌توانند کانتینرها را بسازند، اجرا کنند و مدیریت نمایند، اما Podman بدون دیمون کار می‌کند
و به‌صورت پیش‌فرض امکان اجرای کانتینرها توسط کاربران غیرریشه را فراهم می‌کند.
در محیط‌های سازمانی یا امنیت‌محور، Podman به دلیل ادغام بهتر با SELinux و ایزولاسیون قوی‌تر، ترجیح داده
می‌شود. در مقابل، Docker همچنان در جریان‌های کاری توسعه‌دهندگان و محیط‌های CI/CD غالب است، زیرا اکوسیستم
پخته‌تر، Docker Compose، و پشتیبانی گستردهٔ جامعه را دارد. برخی توزیع‌های لینوکس مانند Fedora
و Red Hat نیز Podman را به‌عنوان موتور پیش‌فرض کانتینر ترویج می‌کنند.
هرچند Podman از دستورهای CLI Docker و فرمت Dockerfile پشتیبانی می‌کند، اما یکپارچگی‌های
عمیق‌تر (مانند Docker Compose یا افزونه‌های volume) ممکن است نیاز به جایگزینی یا سازگاری داشته
باشد. استفاده از podman-compose کمک‌کننده است، اما همیشه کامل و بدون نقص نیست.
این تغییر معمولاً برای جریان‌های کاری کانتینرهای بدون ریشه یا محیط‌های مبتنی بر systemd مفید است؛ با این حال،
مهاجرت باید با توجه به اکوسیستم کانتینری شما با دقت ارزیابی شود.
